Opbrengsten van de bewonersavonden
Belangrijkste opbrengsten bijeenkomst Joure
Zorg voor goede leefbaarheid van dorpen met nadruk op voldoende woningen (voor jongeren) en maatschappelijke voorzieningen (scholen, ontmoetingsplekken). Biedt meer maatwerk en flexibiliteit en maak duidelijk hoe de fysieke leefomgeving kan bijdragen aan de sociale vitaliteit van dorpen;
Geef duidelijkheid over de samenwerking tussen provincie en gemeenten. Maak inzichtelijk wie welke rollen, taken en verantwoordelijkheden heeft en geef dezelfde heldere informatie (één overheid). Maak ook de consequenties van beleidskeuzes inzichtelijk;
Maak heldere en scherpe keuzes waar het gaat om omgevings- en veiligheidsvraagstukken op het gebied van energie, landschap en gezondheid. Denk aan gaswinning, bedrijventerreinen en datacentra. Maar ook over pesticidengebruik, de wolf en een gezonde leefomgeving.
Belangrijkste opbrengsten bijeenkomst Leeuwarden
Maak duidelijke keuzes en bied meer kaders (richting) voor ruimtelijke ontwikkeling. Zorg voor zekerheid en regie;
Versterk de leefomgeving: met positieve gezondheid (beweging en welzijn), sociale ontmoeting en inclusieve openbare ruimten;
Draag zorg voor een goede balans tussen energie, landbouw, natuur en leefkwaliteit. Koester de landschappelijke kwaliteiten en diversiteit van het landschap. Stimuleer regeneratieve en kleinschalige landbouw en zorg voor duurzame energie met lokale en collectieve oplossingen en slim ruimtegebruik.
Belangrijkste opbrengsten bijeenkomst Franeker
Maak duidelijke, samenhangende keuzes. Verbind initiatieven, denk projectmatig en schep helderheid. Zorg voor en visie die integraal en praktisch toepasbaar is;
Pak de netcongestie aan (energie-infrastructuur) en zorg voor slimme combinaties op het gebied van de energietransitie. Koppel energieproductie aan lokale vraag, kies voor een mix aan duurzame energiebronnen en treed op als facilitator (maak dingen mogelijk);
Versterk wonen, leefbaarheid en voorzieningen in dorpen. Geef ruimte aan groei en doorstroming, behoud en versterk voorzieningen in de dorpen en kies voor een integrale aanpak.
Belangrijkste opbrengsten bijeenkomst Surhuisterveen
Versterk de leefbaarheid van dorpen door wonen, zorg en mobiliteit te verbinden. Denk aan het beschikbaar houden van basis voorzieningen zoals betrouwbaar openbaar vervoer en huisartsenzorg. Er is behoefte aan meer regie van de provincie om dorpen leefbaar te houden: stimuleer woningsplitsing, kleine woonvormen en doorstroming tussen generaties. Gebruik ook bestaand erfgoed en leegstaande panden voor nieuwe functies (zoals zorgpraktijken of woningen). Wat betreft mobiliteit is het belangrijk om goed aan te sluiten op toekomstige infrastructuur (zoals de Lelylijn);
Pak de regie op energie en ruimtelijke keuzes en investeer in lokale energievoorziening waarbij de opbrengsten en controle in Fryslân blijven. Zet in op het stimuleren van energiehubs per dorp of regio om versnippering van initiatieven te voorkomen;
Combineer functies slim, maar wees bewust van de druk op ruimte en maak duidelijke keuzes in gebruik (energie, wonen, landbouw);
Ga zorgvuldig om met vruchtbare landbouwgrond en de natuurlijke omgeving. Voedselzekerheid is een belangrijk uitgangspunt, waarbij ook ruimte moet zijn voor biologische, extensieve landbouw. Zorg ervoor dat je wonen en water slim combineert (bv. waterberging, recreatie, natuurontwikkeling) en neem beslissingen met oog op de volgende generatie.
Tot slot
Met de uitkomsten van de vier bijeenkomsten zijn er een aantal terugkerende thema’s en signalen die door inwoners als zeer belangrijk worden gezien voor de uitwerking van de POVI:
Leefbaarheid van dorpen en kernen en sociale samenhang zijn uitgangspunt;
Maak als provincie duidelijke keuzes en pak de regie;
Zorg voor een goede ruimtelijke balans op het gebied van energie, natuur en landbouw met aandacht voor het kenmerkende Friese landschap;
Zorg voor goede bereikbaarheid door in te zetten op mobiliteit (goed OV) en infrastructuur (wegen, veiligheid maar ook digitaal);
Draag actief bij aan het stimuleren van gezondheid, ontmoeting en welzijn in het kader van een inclusieve leefomgeving.
Kernboodschap uit de vier bijeenkomsten
Maak keuzes, houd het menselijk, en zorg voor samenhang. Bewoners vragen om een omgevingsvisie die richting geeft, ruimte biedt aan lokale initiatieven en waarin de leefbaarheid van Fryslân het vertrekpunt is.
Opbrengsten online participatie webinar Waddeneilanden
Deelnemers:
51 tijdens de live uitzending (111) totaal
Inleiding
De bijeenkomst bood inwoners de mogelijkheid om ervaringen, zorgen en ideeën online in de uitzending te delen, zodat deze live werden besproken met een aantal inwoners van de eilanden in de studio. Vanuit de kijkers zijn er specifieke initiatieven op Terschelling en Vlieland ingebracht, die concreet ingaan op woningbouw, leefbaarheid en circulaire projecten.
Leefbare ‘30-minuten gemeenschap’
Woningbouw op Terschelling:
Er zijn braakliggende percelen beschikbaar voor starterswoningen en sociale huurwoningen.De gemeente staat volledig achter dit initiatief en wil samenwerken;
De provincie is terughoudend, ondanks dat de percelen geen natuurwaarde hebben en niet bij bestaande boerenbedrijven liggen;
Inwoners vragen om een dialoog met de provincie om blokkades weg te nemen;
Kleinschalige uitbreiding ondersteunt de leefbaarheid van de eilanden, behoud van jonge gezinnen en een vitale gemeenschap.
Algemene opmerkingen leefbaarheid eilanden:
Bereikbaarheid via veerdiensten en lokaal vervoer blijft cruciaal voor woon-werk-verkeer, voorzieningen en toerisme;
Er is aandacht nodig voor de balans tussen rust, ruimte en toegankelijkheid van voorzieningen, conform het ‘30-minuten-principe’ voor kernen en regiokernen.
Gezonde leefomgeving
Circulair voedselinitiatief op Vlieland – “It Diel Tûn”
Gericht op zelfvoorzienend, circulair en biodivers beheer, inclusief regeneratieve landbouw;
Juridisch en ecologisch onderzocht; reeds investering van €12.000;
Het initiatief sluit aan bij provinciale, gemeentelijke en Rijksoverheidsdoelen;
Het project is niet commercieel, maar maatschappelijk en ecologisch waardevol;
Inwoners vragen waarom provincie het initiatief tegenhoudt zonder inhoudelijke onderbouwing.
Algemene leefomgeving:
Gezonde voeding en ecologisch beheer zijn cruciaal voor mentale en fysieke gezondheid;
Bodem, water en lucht moeten schoon blijven; landbouwgif, uitstoot en houtkachels vragen om actieve handhaving en toezicht;
Inwoners pleiten voor lokale voedselcoöperaties en kennisoverdracht van eerdere generaties als onderdeel van gezonde leefomgeving.
Veilige leefomgeving
Veiligheid & infrastructuur:
Nieuwe initiatieven (woningbouw, circulaire projecten) moeten voldoen aan veiligheids- en gezondheidsnormen;
Verkeersveiligheid, natuurveiligheid en sociale veiligheid zijn aandachtspunten, inclusief toezicht op vuurwerk, voertuigen en recreatieactiviteiten;
Menselijk gedrag en lokale kennis moeten meegenomen worden bij veiligheidsmaatregelen.
Inclusieve leefomgeving
Participatie en inspraak:
Inwoners willen dat hun plannen direct besproken worden met provincie, niet alleen als feedback op al bestaande plannen.
Inclusie betekent hier:
Erkenning van lokale kennis en initiatieven
Mogelijkheid voor bewoners om medezeggenschap te hebben
Ruimte voor kleinschalige projecten die welzijn, natuur en gemeenschap versterken
Huidige processen voelen vaak aan als controle op de provincie; inwoners vragen structurele ondersteuning en actieve betrokkenheid.
Belangrijkste aandachtspunten online deelnemers
Dialoog en transparantie: Provincie moet actief in gesprek gaan met initiatiefnemers, zeker bij lokale steun van gemeente en Rijk.
Kleinschalige woningbouw mogelijk maken: Beschikbare percelen zonder ecologische waarde mogen niet onnodig worden geblokkeerd.
Circulaire en duurzame initiatieven ondersteunen: Projecten zoals “It Diel Tûn” hebben voorbeeldfunctie voor andere eilanden en de provincie.
Inclusieve besluitvorming: Inwoners moeten echte invloed hebben op plannen die hun leefomgeving raken.
Leefbaarheid & bereikbaarheid: Voorzieningen en mobiliteit moeten afgestemd zijn op de eilanden, rekening houdend met ecologie en klimaatverandering.
Integrale gebiedsaanpak: Waterbeheer, natuur, energie, wonen en economie moeten in samenhang worden ontwikkeld.
