Wat is in Omjouwingsfisy ?
IN Omjouwingsfisy is it takomstplan fan 'e oerheid foar it plak dêr't wy wenje, wurkje en sosjalisearje. Alles wat jo om jo hinne sjogge en brûke. Tink bygelyks oan wenjen, diken, enerzjy, natuer, lânbou en bedriuwen. Neffens de Omjouwingswet binne it ryk, alle provinsjes, wetterskippen en gemeenten ferplichte om sa'n fisy te ûntwikkeljen. Dit sketst hoe't wy de romte yn Fryslân beheare, no en yn 'e takomst.
Yn 2020 yntrodusearre de provinsje Fryslân har earste Omjouwingsfisy fêst. No, sân jier letter, wurkje wy oan in nije ferzje. Op dizze manier soargje wy derfoar dat ús plannen oerienkomme mei de útdagings fan hjoed en de takomst. Tegearre wurkje wy oan in sterk en leefber Fryslân.
Wichtige keuzes foar de takomst fan Fryslân
Fryslân stiet foar grutte feroarings. Dêrom moatte wy mei-inoar wichtige keuzes meitsje oer hoe't wy hjir yn 'e takomst libje, wurkje en bloeie wolle. Dit binne saken dy't ús allegearre oangeane:
Wenjen
Wy hawwe in soad nije wenten nedich. Mar wêr bouwe wy it? Sille wy bûten doarpen bouwe, of sille wy tûke oplossingen fine binnen besteande gebouwen? Klimaatmaatregels nimme ek romte yn beslach. Wat krijt prioriteit?
Klimaat
It klimaat feroaret. Wy moatte ús deroan oanpasse, sadat Fryslân in feilich en noflik plak bliuwt om te wenjen, te wurkjen en te ûntspannen. Tagelyk wolle wy de útstjit fan broeikasgassen ferminderje. Hoe dogge wy dat op in tûke en rendabele manier?
Wetter
Skjin en foldwaande swiet wetter is wichtich foar elkenien. Mar wa moat him oanpasse as der net genôch is? Boeren, bedriuwen of ynwenners? Hoe ferdiele wy it beskikbere wetter, en hokker keuzes meitsje wy yn dat ferbân? Wat kinne wy yn dit ferbân fan 'e oerheid ferwachtsje?
Ekonomy
Hokker rjochting wolle wy hawwe mei de Fryske ekonomy? Jouwe wy prioriteit oan duorsumens en ynnovaasje? Of bliuwe wy ús rjochtsje op groei? Hokker bedriuwen passe by de takomst fan Fryslân? Doarre wy dizze kar te meitsjen?
Enerzjy
Wy brûke allegear enerzjy, mar de manier wêrop wy it dogge feroaret. Fryslân wol minder ôfhinklik wurde fan fossile brânstoffen. Dat betsjut mear duorsume enerzjyboarnen, lykas sinne en wyn. Mar wêr pleatse wy dizze ynstallaasjes? En hoe soargje wy derfoar dat se yn it lânskip passe?
Lânbou
Lânbou is krúsjaal foar Fryslân. Tagelyk feroaret der in soad. Hoe fine wy in goede lykwicht tusken itensproduksje, natuer en wetter? Hoe kinne boeren duorsum operearje, mei omtinken foar boaiem, biodiversiteit en klimaat?
Natuer
De natoer yn Fryslân is weardefol en unyk. Wy wolle dy beskermje en ferbetterje. Dat freget romte en soarchfâldige keuzes. Hoe soargje wy derfoar dat planten en bisten fierder bloeie kinne, sels as der bouwurken en wurken oan 'e gong binne?
Lânskip
Friesland hat in bysûnder en ferskaat lânskip, mei útwreide polders, marren en doarpen. Wy wolle dit lânskip behâlde en ûntwikkelje. Hoe kombinearje wy nije funksjes, lykas wenjen of enerzjy, sûnder it karakter fan Fryslân te ferliezen?
Mobiliteit
Wy wolle dat minsken har maklik ferpleatse kinne, binnen doarpen en tusken stêden. Oft it no te foet, mei de fyts, auto of mei it iepenbier ferfier is. Hoe soargje wy derfoar dat Fryslân tagonklik bliuwt, sûnder dat ferkear tefolle romte ynnimt of oerlêst feroarsaket?
Leefberens
In leefbere omjouwing is in plak dêr't minsken har thús fiele. Mei foarsjennings yn 'e buert, wurkmooglikheden en romten om te ferbinen. Hoe soargje wy derfoar dat stêden en doarpen libbendich bliuwe, ek yn 'e takomst?
Tink oer de keuzes fan moarn
Dit binne gjin maklike fragen. Mar it is wichtich om se no te stellen. Want de keuzes dy't wy hjoed meitsje, sille bepale hoe't Fryslân der moarn útsjen sil. Dêrom hearre wy graach jo miening. Jo ideeën en ûnderfiningen sille ús helpe om keuzes te meitsjen foar Fryslân, klear foar de takomst . Tegearre bouwe wy Fryslân op, foar ússels en foar generaasjes dy't komme.
Wat docht de provinsje?
De provinsje Fryslân soarget derfoar dat ús wenomjouwing leefber, feilich en skjin bliuwt. Dat betsjut dat der genôch romte wêze moat foar wenjen, mar ek foar diken, bedriuwen, lânbou en natuer. Soms botsje dizze dingen mei-inoar. Dêrom is it wichtich om romte earlik en lykweardich te ferdielen yn Fryslân.
Bygelyks, de provinsje beslút wêr't huzen, bedriuweparken en natoerreservaten komme. Dit is in wichtige ferantwurdlikheid fan 'e provinsje. Wy dogge dit tegearre mei gemeenten, it Wetterskip en de nasjonale oerheid.
Wurkje oan de nije Provinsjale Omjouwingsfisy (POVI)
De provinsje Fryslân wurket op it stuit oan in nij Provinsjaal Plan. Omjouwingsfisy (POVI). Dit is in plan dat sketst hoe't wy romte beheare yn Fryslân, no en yn 'e takomst. De nije fisy sil yn 2026 oan Provinsjale Ried presintearre wurde.
De fisy rjochtet him op fjouwer wichtige ûnderwerpen:
Nei in sûne en feilige wenomjouwing mei identiteit
Nei sterke lânbou en natuer yn in klimaatbestindich Fryslân
Nei in fossylfrije en sirkulêre maatskippij
Nei sterke stêden en doarpen, yn in leefber, fitaal en ferbûn Fryslân
Wat fynst do wichtich?
Wy binne nijsgjirrich nei jo miening. As ynwenner fan Fryslân witst do better as elkenien wat wichtich is yn dyn buert.
Wat is in leefbere, feilige en sûne omjouwing foar jo?
Wat hast nedich om te wenjen, te wurkjen en te genietsjen fan it libben yn Fryslân?
Jo ideeën helpe ús bettere keuzes te meitsjen foar de takomst. Wy sille jo ynbring opnimme yn it nije Provinsjale Omjouwingsfisy (POVI). Jo kinne jo gedachten bydrage fan 17 oktober oant 30 novimber 2025.